Rozwód oczami dziecka
Rozwód jest jednym z najbardziej trudnych doświadczeń życiowych, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Gdy para decyduje się na rozstanie, towarzyszy temu szereg emocji, zmian i wyzwań, a dzieci często znajdują się w centrum tych burzliwych zmian. Rozwód odciska swoje piętno na życiu dziecka, wpływając na jego rozwój emocjonalny, społeczny i psychiczny. Jednakże, zrozumienie tego, jak dzieci postrzegają i doświadczają rozwodu, jest kluczowe dla zapewnienia im wsparcia i pomocy w przystosowaniu się do nowej rzeczywistości.
Jakie mogą być konsekwencje rozwodu dla dziecka?
Badania naukowe wskazują, że dzieci reagują na rozwód w różnorodny sposób, zależnie od wielu czynników, takich jak wiek, osobowość, wsparcie społeczne i sposób, w jaki zostały poinformowane o decyzji rodziców. Według badań przeprowadzonych przez Amato i Keith (1991), rozwód może prowadzić do szeregu negatywnych skutków u dzieci, w tym obniżenia samooceny, trudności w nauce, problemów z zachowaniem, a nawet depresji i zaburzeń emocjonalnych. Jednakże nie wszystkie dzieci doświadczają tych negatywnych skutków w takim samym stopniu, co podkreśla potrzebę indywidualnego podejścia do każdego dziecka w procesie adaptacji do nowej sytuacji rodzinnej.
Daj dziecku przestrzeń do wyrażania swoich emocji.
Perspektywa dziecka na rozwód często różni się od perspektywy dorosłych. Dzieci mogą odczuwać złość, smutek, poczucie winy lub lęk związany z rozstaniem rodziców. Ważne jest, aby zapewnić im przestrzeń do wyrażania swoich emocji i zadawania pytań, a także zapewnić wsparcie emocjonalne i psychologiczne w tym trudnym czasie. Badania sugerują, że dzieci potrzebują szczerych, zrozumiałych informacji na temat rozwodu, dostosowanych do ich wieku i poziomu rozwoju (Kelly & Emery, 2003). Komunikacja otwarta i uczciwa między rodzicami a dziećmi jest kluczowa dla zapewnienia im poczucia bezpieczeństwa i stabilności w nowej sytuacji.
Dodatkowo, badania wykazują, że jakość relacji między rodzicami po rozwodzie ma istotny wpływ na dostosowanie się dzieci do zmian. Według pracy Hetherington i Kelly (2002), dzieci, których rodzice utrzymują zdrowe relacje po rozwodzie, często lepiej radzą sobie emocjonalnie i społecznie. Natomiast konflikty między rodzicami, szczególnie w obecności dzieci, mogą nasilać negatywne skutki rozwodu na ich dobrostan.
W sytuacji rozwodu dziecko potrzebuje wsparcia rodziców
Kilka podpowiedzi, jak pomóc dziecku w sytuacji rozwodu:
- Pomóż dziecku zrozumieć, co się stało.
Dla ciebie to początek nowej drogi, dla dziecka koniec jego świata. - Zauważ je i wysłuchaj. Zapewnij dziecku możliwość wyrażenia swoich uczuć, pytań i obaw. Zachęcaj do otwartej rozmowy i słuchania bez oceniania.
- Nie każ mu wybierać. A wręcz przeciwnie – zachęcaj dziecko do utrzymywania kontaktu z drugim rodzicem, jeśli jest to bezpieczne i możliwe. Relacje z obydwojgiem rodziców są ważne dla zdrowego rozwoju dziecka. Unikaj też mówienia negatywnie o drugim rodzicu przed dzieckiem. Zachowaj neutralność i unikaj manipulowania dzieckiem w sporach między rodzicami.
- Nie zrzucaj na dziecko odpowiedzialności. Nie dopuść, żeby się obwiniało. Stwórz stabilne i przewidywalne środowisko dla dziecka. Utrzymuj regularny harmonogram dnia, aby dziecko czuło się bezpiecznie.
- Nie odrzucaj dziecka, pamiętaj o nim. Dziecko boi się, że o nim zapomnisz. Zapewnij dziecku wsparcie emocjonalne i pokazuj, że jesteś tam, aby go wesprzeć w trudnych chwilach. Pamiętaj, że dziecko może potrzebować czasu, aby przetrawić swoje emocje.
- Nie wymazuj jego przeszłości, to wszystko co ma i kim jest.
- Jeśli dziecko wykazuje trudności w radzeniu sobie z rozwodem, rozważ skorzystanie z pomocy terapeuty lub psychologa. Terapia może pomóc dziecku zrozumieć i przetworzyć swoje emocje.
- Pamiętaj o sobie. Dbaj o swoje własne zdrowie emocjonalne i psychiczne, ponieważ to także wpływa na dobrostan dziecka. Szukaj wsparcia u bliskich, przyjaciół lub specjalistów.
Pomoc dziecku w trudnym czasie rozwodu wymaga cierpliwości, empatii i zrozumienia. Ważne jest, aby być dla dziecka, słuchać jego potrzeb i reagować w sposób, który wspiera jego zdrowy rozwój emocjonalny i społeczny.
Podsumowanie
Podsumowując, rozwód odciska wyraźne piętno na życiu dzieci, wpływając na ich emocjonalne i społeczne funkcjonowanie. Jednakże, odpowiednie wsparcie, komunikacja i zachowanie zdrowych relacji między rodzicami mogą pomóc dzieciom w radzeniu sobie z trudnościami związanymi z rozstaniem rodziców. Dlatego też, zrozumienie rozwodu oczami dziecka jest kluczowe dla stworzenia środowiska, które umożliwi im jak najbardziej pozytywną adaptację do zmian.
O AUTORCE ARTYKUŁU:
Katarzyna Podleska jest współzałożycielką ICTK. Prowadzi autorskie szkolenia i warsztaty m.in. z interwencji kryzysowej, pierwszej pomocy psychologicznej, komunikacji. Jest współautorką książki „Jak żyć Panie Doktorze?” oraz współtwórczynią innowacyjnych programów do zastosowania w technologii VR.
Referencje:
- Amato, P. R., & Keith, B. (1991). Parental divorce and the well-being of children: A meta-analysis. Psychological Bulletin, 110(1), 26–46. Link
- Kelly, J. B., & Emery, R. E. (2003). Children’s adjustment following divorce: Risk and resilience perspectives. Family Relations, 52(4), 352–362. Link
- Hetherington, E. M., & Kelly, J. (2002). For Better or for Worse: Divorce Reconsidered. W.W. Norton & Company.